Khi đã
lớn tuổi, thì con người được nhiều tự do hơn, được thong thả hơn để
sống. Không còn phải như em bé bị cha mẹ ép buộc, bây giờ thì muốn làm
chi thì làm, muốn thức khuya dậy sớm gì, cũng chẳng còn ai la mắng dọa
nạt, rầy la. Nếu vợ vì thương, sợ mất sức khỏe, thì cũng cằn nhằn chút
chút thôi, mình không nghe thì cũng chẳng bị roi đòn gì.
Không còn phải khổ công học tập, lo
lắng cho tương lai mai sau, chẳng phải học thêm chi cho mệt trí, biết
quá nhiều, biết quá đủ rồi. Nếu đã nghỉ hưu, thì học thêm làm chi. Nếu
còn đi làm, thì cũng đã rành nghề, quen tay quen việc, làm việc dễ dàng.
Khi
già tình yêu cũng không còn là mối bận tâm, không quan trọng quá, chưa
nghe báo đăng các cụ già trên dưới sáu mươi tự vẫn chết vì thất tình.
Tội chi mà chết vì tình trong tuổi già, vì cũng sắp thấy Diêm Vương rồi,
việc chi mà đi sớm hơn. Khôn quá rồi, chết vì tình yêu là nông nỗi.
Đời
sống tình cảm của tuổi già êm đềm hơn, ít đau đớn ít sôi động, và bình
lặng. Tuổi già rồi, các ông không còn tính chuyện mèo mỡ lăng nhăng,
khỏi phải lo lắng sợ vợ khám phá ra chuyện dấu diếm mà nhà tan cửa nát.
Đỡ tốn tiền quà cáp, đỡ tốn thì giờ lui tới các nơi bí mật. Hồi hộp, đau
tim. Các bà khỏi phải lo chuyện đi đánh ghen, không còn cần phải chăm
chút nhan sắc làm chi nữa, vì như chiếc xe cũ rệu, có sơn phết lại cũng
xộc xệch, cũng méo mó. An tâm và chấp nhận, thì khỏi băn khoăn mà vui.
Cũng có một số ít những cặp vợ chồng
già đem nhau ra tòa chia tay, vì khi già cả hai đều trở thành khó tính.
Hậu quả của ly dị trong tuổi già không trầm trọng như khi còn trẻ, vì
con cái đã lớn, đã tự lập, không còn ảnh hưởng nhiều đến tương lai chúng
và tương lai của chính mình. Vì còn sống bao lâu nữa mà lo lắng chi cho
nhiều. Xa được ông chồng khó tính, độc tài là mừng. Dứt được bà vợ đanh
đá, bạc ác là phải sung sướng. Khỏe trí.
Tuổi già, cố giữ cho còn có nhau,
khi đã đến nước ly dị, thì hai bên đều đúng, đều có lý. Đây là hành
động tự cứu mình, và cứu người ra khỏi cảnh khổ lúc cuối đời, khi mà mộ
bia đã thấp thoáng trước mắt, không còn bao nhiêu ngày nữa.
Có điều ít ai nghĩ đến, là càng
già, thì càng dễ tìm một người bạn đời để nối lại, để an ủi nhau trong
tuổi xế chiều. Vì chung quanh họ, có thiếu chi người đứt gánh nửa đường.
Chồng chết, vợ chết, ly dị. Vấn đề là không sao tìm được một người có
chung nhiều kỷ niệm, nhiều tình nghĩa, nhiều chia xẻ như người phối ngẫu
cũ.
Tình già cũng nhẹ nhàng, thong
thả, ít khổ đau, ít sôi nổi hơn tình khi còn trẻ trung. Sức lực cũng có
còn bao nhiêu mà ghen tương nhau chi, mà lo lắng chi cho thêm mệt, những
người lớn tuổi kinh nghiệm và biết rõ như vậy. Nhiều người trẻ, sau
khi gia đình tan vỡ thì xuống tinh thần, uống ruợu đánh bài tìm quên,
đôi khi không phải vì họ quá thương yêu người cũ mà tự hủy hoại đời
mình, mà chính vì họ tự thương thân, tự ái bị xúc phạm, và rồi sa lầy
vào ruợu chè cờ bạc. Người lớn tuổi thì suy nghĩ khác. Họ nghĩ rằng ta
cũng đã gần đất xa trời rồi, có sống thêm bao lâu nữa mà sầu khổ cho
mệt. Mất củ khoai lang, thì kiếm củ khoai mì bù vào.
Tuổi già biết giá trị tương đối
của tình yêu nên không tìm tuyệt hão, không tìm lý tưởng, và nhờ vậy
không bị thực tế phũ phàng làm vỡ mộng, đau khổ. Khi già rồi, có ai hỏi
tuổi, thì cũng không cần dấu diếm, không cần sụt đi năm bảy tuổi làm
chi. Sướng lắm. Vì có sụt tuổi, cũng không dấu được những nếp nhăn, mà
chẳng có ích lợi gì. Nếu tự cọng thêm cho mình chừng chục tuổi, thì
không chừng được thiên hạ nức nở khen là còn trẻ, trẻ quá, và họ mơ ước
được như mình.
Các ông có vợ đẹp, khi lớn tuổi
cũng đỡ lo bọn dê xồm dòm ngó, lăm le dụ dỗ vợ mình. Con người, ai mà
không nhẹ dạ, ai mà không ưa lời nói ngon ngọt êm tai, ai mà không có
khi thiếu sáng suốt. Vợ chồng cũng có khi bất hòa, buồn giận nhau, và
những khi nầy, lòng người dễ chao đảo lắm. Bởi vậy, các ông đỡ nghe các
bà hăm he ly dị, hăm he bỏ nhau. Tuổi nầy các bà cũng thừa khôn ngoan
để biết những tên ngon ngọt, hứa hẹn nhiều, thường chỉ là những tên phá
đám, chứ không thể tin tưởng được.
Đàn bà có chồng hào hoa, đẹp
trai, khi lớn tuổi cũng bớt lo, vì các ông cũng bớt máu nóng, bớt chộn
rộn và khôn ngoan hơn thời trẻ trung. Biết kềm chế hơn, và biết rõ giá
trị hạnh phúc gia đình cần gìn giữ hơn là chơi ngông.
Tuổi già, vợ chồng sống chung với
nhau lâu rồi, chịu dựng nhau giỏi hơn, quen với cái thói hư tật xấu của
nhau. Không còn thấy khó chịu nhiều nữa. Dễ dung thứ cho nhau, chấp nhận
nhau, vì họ biết rõ bên cạnh cái chưa tốt của người bạn đời, còn có rất
nhiều cái tốt khác.
 | Vợ chồng, khi đó biết bao nhiêu là tình nghĩa, bao nhiêu kỷ niệm, bao nhiêu thân thiết, cho nên hạnh phúc hơn, vui hơn. |
Tình
yêu trong tuổi già thâm trầm, có thì giờ bên nhau nhiều hơn, chia sẻ
nhiều hơn. Cũng có nhiều ông bà già ưa cãi vã nhau ,cũng dễ hiểu, khi đó
tai của cả hai ông bà đều lãng, người nầy nói một đường, người kia hiểu
nẻo khác, cho nên buồn nhau giận nhau, không gây gổ sao được? Tuổi
già, thì tất cả mộng ước điên cuồng của thời trẻ trung đã tan vỡ, đã
lắng xuống, không còn khích động trong lòng, không còn thao thức nhức
nhối. Họ biết sức mình đến đâu, và không tội chi mà ôm cao vọng cho khổ
thân. Họ còn biết thêm rằng, nếu những cao vọng điên cuồng ngày xưa mà
có thành đi nữa, thì e cũng chỉ là hư không, chẳng đáng gì.
Khi tuổi già, thì biết khôn ngoan mà an phận, biết vui với bình
thường. Biết đâu là hạnh phúc chân chính. Nhiều người già rồi mới tiếc
suốt một thời son trẻ không biết sống, phí phạm thời gian theo đuổi
những huyễn mộng, làm đau khổ mình, làm điêu đứng người khác.
Tuổi già, vui khi thấy mình hết nông nỗi, nhìn đời bằng cái tâm
tĩnh lặng hơn. Ai khen không hớn hở mừng, ai chê không vội vã hờn giận.
Vì biết rõ mình không có gì xuất chúng để thiên hạ khen nịnh. Và biết
mình cũng có nhiều cố tật không chừa được, đáng chê. Chê thì chê, khen
thì khen. Khen cũng thế, mà chê cũng thế, thì ta vẫn là ta, là một kẻ
già, đáng được khoan thứ hơn là trách móc.
Lúc nầy, không còn muốn làm giàu, không bị con ma tham lam thúc
bách để kiếm và tích trữ cho nhiều tiền nhiều bạc. Con cái cũng đã lớn,
không phải chi tiêu nhiều thứ , thì tiền bạc, chỉ cần đủ sống thôi, cũng
là thỏa nguyện. Họ cũng không cần se sua, tranh hơn thua với ai, tinh
thần họ vui vẻ, dễ chịu và khỏe khoắn hơn.
Mối lo âu về tài chánh cũng nghẹ gánh. Bởi khi đó, nhiều người
đã tích trữ được một số tiền nhỏ. Nhà cửa cũng đã có. Nợ nhà, nợ xe
cũng ít đi, hoặc không còn nữa. Con cái cũng đã lớn, không còn là gánh
nặng cho mình. Chúng nó đã có nghề nghiệp, đã làm ăn được. Chắc chắn
tương lai chúng khá hơn mình nhiều. Người già không chi tiêu nhiều, ăn
cũng ít đi rồi, chơi cũng không còn phung phí dại dột như tuổi trẻ.
Khi già, thời gian mới là thực sự của mình, vì không còn phải chạy
ngược chạy xuôi kiếm sống nữa. Không còn bị bó buộc bởi trách nhiệm bổn
phận. Có thể ngồi mơ mộng hàng giờ trên ghế đá công viên, thưởng thức
thiên nhiên tuyệt thú, có thể tìm được an bình tuyệt đối, không như thời
còn trẻ, đi nghỉ mát, mà thỉnh thoảng cũng bị công việc nhà ám ảnh,
nhắc nhở.
Tuổi già về hưu, là một mong ước của gần như của tất cả mọi người.
Nhiều người gắng làm sao kiếm cho nhiều tiền để dược về hưu sớm hơn.
Nhiều thanh niên, ngày về hưu còn xa lắc, xa lơ mà vẫn mơ ước. Người Mỹ,
trẻ già chi cũng ngĩ đến hưu trí. Hưu trí trong tuổi già là một phần
thưởng của tạo hóa, của xã hội. Cho sung sướng, nghỉ ngơi. Già là nghỉ
ngơi, là khỏe khoắn.
Mỗi buổi sáng nằm dài trên giường, sáng nào cũng là chủ nhật trong
tuần, muốn dậy lúc mấy giờ cũng được, muốn nằm cho đến trưa đến chiều
cũng không sao. Nằm thoải mái, không ai chờ, ai đợi, không có việc gì
gấp gáp phải làm, ngoại trừ cái bọng tiểu nó thúc dục, không cho mình
nhịn lâu thêm được nữa. Thế thì sao mà không sung sướng.
Nếu chưa về hưu, còn đi làm việc, thì cái tâm của người lớn tuổi
cũng nhẹ nhàng, ít bị những sức căng, bị áp lực đè nén. Vì tài chánh
cũng quan trọng, nhưng không quá quan trọng đến nỗi khi thất nghiệp thì
mất xe, mất nhà, mất vợ mất con như những người còn trẻ. Khi này, nhiều
thứ trong cuộc sống đã ổn định, nhu cầu tiền bạc cũng không quá nhiều.
Vã lại, già rồi, kinh nghiệm công việc nhiều, cho nên giải quyết mọi sự
trong dễ dàng, thong thả.
Bạn đồng sự cũng có chút nể nang, phần vì tuổi tác, phần vì kinh
nghiệm. Có trường hợp, còn có việc thì tốt, mất việc thì mừng hơn, vì có
lý do chính đáng để về hưu cho khỏe. Vì nếu việc có hoài, việc lại dễ
dàng, thì tiếc, không muốn về hưu. Tuổi lớn, không cần thăng tiến, không
cần đua chen với ai, cho nên tinh thần thoải mái, được bạn bè chung
quanh thương mến hơn. Những người về hưu rồi, trở lại làm việc, thì đi
làm, như đi chơi, chứ không phải "đi cày" như nhiều người khác quan
niệm. Vui thì làm tiếp, chán thì về nhà nghỉ ngơi.
Người lớn tuổi, thì sức khỏe xuống, bệnh hoạn ồ ạt đến tấn công,
không ai thoát khỏi bệnh hoạn. Nhưng họ lại cảm được cái sung sướng của
một ngày khi bệnh thuyên giảm. Một ngày khi cảm thấy gân cốt ít nhức mỏi
hơn, dễ chịu trong từng khớp xương hơn. Ngưới trẻ đâu có thấy được
những nỗi sung sướng này? Vì họ chưa kinh nghiệm, chưa trải qua, nên
chưa biết. Họ có sức khỏe, nhưng họ không biết đó là sung sướng, cho
nên, xem như chẳng có giá trị gì. Anh chị xem, nếu anh chị có một tảng
ngọc to bằng cái bàn nằm trong vườn, mà anh chị không biết đó là chất
ngọc, thì không biết quý, không biết mình sung sướng có tảng ngọc, mà
chỉ quý và sướng vì viên ngọc nhỏ xíu nằm trên chiếc nhẫn mà thôi. Có
người viết sách rằng, tuổi già, buổi sáng ngủ dậy, nghe xương cốt đau
nhức mà mừng, vì biết mình chưa chết. Tôi thêm rằng, biết mình còn sống
là mừng, biết mình đã chết nhẹ nhàng, càng mừng hơn.
Nầy anh chị có nhớ câu chuyện Thượng Đế khi đuổi tổ phụ loài người
là ông Adam và bà Eva xuống trần gian, có chỉ mặt mà phán : “Từ nay
chúng mi phải đổ mồ hôi trán mới có hạt cơm vào mồm”. Đó là câu nguyền
rủa độc địa nhất, là lời phán ý nghĩa nhất, là con người phải sống trong
nhọc nhằn. Sách Phật cũng có viết đời là đau khổ, và tu để tránh khổ.
Đó, đời nầy đáng sống lắm, nhưng cũng nhiều khổ đau lắm. Bởi vậy nên tôi
nói, được sống là mừng, mà được chết, cũng mừng. Tôi đi đám ma ông bạn
già, thấy gia đình khóc lóc, rên rỉ thảm thương, con cháu mếu máo kể lể.
Tôi cười trong bụng, nghĩ rằng bọn nầy không biết luật của tạo hóa. Có
sinh thì có diệt. Chúng nó muốn thân nhân của chúng sống đời đời sao?
Biết đâu chỉ là khởi điểm của một cuôc rong chơi. Nầy, tôi đọc cho anh
chị nghe một đoạn thơ của anh bạn tôi:
 | Tôi đi trước, hẹn gặp nhau ở đó
Ai thay da mãi mãi sống muôn đời ?
Kẻ trước, người sau xếp hàng xuống mộ,
Biết đâu là khởi điểm cuộc rong chơi ... |
Khi
tuổi già, thì xem cái chết như về. Ai không phải chết mà sợ. Sống qua
khỏi tuổi năm mươi, là đã lời lắm. Tuổi trung bình của con người trên
thế giới này chưa được con số năm mươi. Thì mình nên tự xem như được
sống thêm đời thứ hai. Đời trước đã hoàn tất, có cả khổ đau lẫn hạnh
phúc. Đời sau nầy, thì chắc chắn là sung sướng hơn hạnh phúc hơn đời
trước. Vì đã từng trải, đã gom được kinh nghiệm của đời trước, để thấy
đâu là hạnh phúc chân thật, đâu là phù du huyễn hão. Chết là về. Nhưng
chỉ sợ không về được đến nơi đến chốn, mà như chiếc xe hư máy dọc đường.
Làm khổ chủ xe, bắt nằm liệt mê man, không sống mà cũng không chết, đó
mới là cái đáng sợ. Tôi biết vậy, nên đã làm di chúc, khi nào tôi bị mê
ba ngày, thì xin rút ống cho tôi đi. Đi về bình an.
Này,
anh chị nghĩ sao về ông bác sĩ mà người ta đặt cho tên là bác sĩ tử
thần? Già rồi tôi không nhớ rõ tên, hình như ông ta tên là “Ki-Vô-kiên”
phải không? Cái tên gần gần như vậy. Theo tôi, thì ông nầy là một vị Bồ
Tát, cứu độ cho chúng sinh mau qua khỏi khổ đau, để bị ra tòa, bị tù
tội. Chỉ có cái tâm Bồ Tát thật lớn mới làm được việc đó. Tôi cố tìm một
cái ảnh ông ta để thờ sống, mà không có. Tôi nghĩ, trong tương lai,
luật pháp sẽ không ngăn cấm việc cho người đau đớn ra đi sớm hơn, vì
đàng nào cũng chết, tại sao phải kéo cái đau đớn ra dài hơn mới được
chết. Trừng phạt người ta hay sao?
Trong tuổi già, người ta biết ơn sự nhiệm mầu của tạo hóa. Có bộ
máy nào, không phải là gang thép, bạch kim, mà chạy một mạch sáu bảy
chục năm không ngưng nghỉ, mà vẫn còn hoạt động như quả tim, buồng phổi,
trái thận, cái bao tử, não bộ. Có hệ thống ống dẫn nào hoạt động sáu
bảy chục năm mà chưa thay thế như các mạch máu của hệ thống tuần hoàn.
Thì dù có rò rỉ van tim, chất mỡ đọng nghẹt trong vài ba mạch máu, thì
cũng là sự thường tình, và mừng là còn sống, còn sinh hoạt được. Dù có
p hải liền liền đi vào cầu tiểu mỗi ngày nhiều lần, thì họ vẫn sung sướng
là cái vòi xài mấy chục năm mà vẫn chỉ mới rò rỉ sơ sơ. Mấy cái vòi
nước trong nhà, bằng kim khí cứng, không rỉ sét, thế mà năm bảy năm đã
phải thay rồi...
Lưu ý về nguồn gốc xuất xứ : Bài này nhận được từ qua thư điện tử của bạn bè chưa tìm thấy tên tác giả.
Ông từng là vua
của Campuchia trong nhiều giai đoạn cho đến ngày thoái vị để nhường
ngôi cho con trai của ông là quốc vương Norodom Sihamoni vào ngày 7
tháng 10 năm 2004. Sihanouk là con trai của cựu quốc vương Norodom
Suramarit và hoàng hậu Sisowath Kossamak. Ông đã đảm nhiệm nhiều chức vụ
khác nhau kể từ 1941, nhiều vị trí đến nỗi Sách kỷ lục Guiness đã đưa
ông vào danh sách các chính khách giữ nhiều chức vụ nhất: Bao gồm 2 lần
làm vua, 2 lần thái tử, 1 lần chủ tịch nước, 2 lần thủ tướng và một lần
quốc trưởng Campuchia và nhiều chức vụ khác nữa của chính phủ lưu vong.
Phần lớn là chức vụ bù nhìn, kể cả lần cuối làm vua - trị vì nhưng không
cai trị. Thời gian trị vì thực sự của ông hoàng này là từ 9 tháng 11
năm 1953 đến khi bị Lon Nol phế truất ngôi vào 18
tháng 3 năm 1970, khi ông đang ở Moscow trong chuyến công du Liên Bang
Sô Viết.
Sau 1945 đến cuối thập kỷ 1950, vua Sihanouk có xu hướng dân tộc chủ
nghĩa và bắt đầu yêu cầu Pháp trao trả chủ quyền và về nước. Tháng 5 năm
1953, ông sang tị nạn tại Thái Lan và từ chối hồi hương cho đến khi có
độc lập. Ông về nước ngày 9 tháng 11 năm 1953. Ngày 2 tháng 3 năm 1955,
ông thoái vị nhường ngôi cho cha mình, và giữ chức thủ tướng vài tháng.
Sau khi vua cha mất năm 1960, ông lại được bầu làm chủ tịch nhà nước
nhưng với danh vị hoàng thân. Khi Chiến tranh Việt Nam xảy ra ác liệt,
Sihanouk chủ trương Campuchia trung lập, đứng ngoài cuộc chiến, cùng
đồng thời đứng về phía Trung Quốc và Hoa Kỳ và tán thành chính sách Bên
thứ 3. Vào mùa xuân 1965, ông đã
thỏa thuận với Trung Quốc và Bắc Việt Nam cho phép sự hiện diện của các
căn cứ của cộng sản Bắc Việt ở phía Đông của Campuchia và cho phép
Trung Quốc được viện trợ lương thực, thuốc men và vũ khí đạn dược cho
Cộng Sản Bắc Việt Nam thông qua các cảng Campuchia, bù lại bằng cách
Trung Quốc sẽ mua gạo của Campuchia với giá cao. 
Sihanouk muốn khóc khi nhìn thành phố ma quái mà một thời được coi là
thành phố đẹp nhất của Đông Dương thuộc Pháp. Những đại lộ với hai hàng
cây xanh, công quán, những biệt thự theo kiểu nhiệt đới Nam Mỹ, tháp
vàng, lâu đài hoàng gia và chùa chiền vẫn còn đây, trong màu tang tóc.
Khmer Đỏ
giải thích với ông hoàng việc xua dân ra khỏi thành phố là cần thiết vì
không có đủ lương thực nuôi dân và cũng vì vấn đề an ninh. Họ không nói
với ông hoàng đó là bước đại nhảy vọt tiến lên Cộng Sản chủ nghĩa.
Trong việc xua đuổi hàng loạt dân chúng hồi tháng Tư, có ông chú già của
Sihanouk, ông hoàng Monireth và một trong những bà cô của ông cũng bị
đuổi về vùng quê. Lời yêu cầu của ông được đi thăm những người ấy bị từ
khước. Họ trả lời với ông “Họ được chăm sóc cẩn thận. Ngài sẽ được thăm
họ khi Ngài từ Nữu Ước trở lại.” Tuy nhiên, không bao giờ ông gặp lại
họ. Kế hoạch của Khmer Đỏ trong chuyến đi ba tuần lễ ở Phnom Pênh là tạo
niềm tin đối với sự lãnh đạo của ông trước khi họ gởi ông đi Nữu Ước để
đòi chiếc ghế cho Kampuchia tại Đại Hội Đồng Liên Hợp Quốc. Sihanouk và
tùy tùng được đưa đi thuyền trên sông Mékông, tiệc tùng sang trọng, các
buổi hội tối có tính cách mạng nhưng không bao giờ ông gặp những người
dân đã biến mất khỏi Phnom Pênh.
