Nhân SEAGAMES 27 nghĩ về tính cách người Việt

Hình chỉ có tính minh họa

Mấy hôm rày lại được dịp nghe các bình luận viên nước nhà (BLV) chê trách trọng tài SEAGAMES 27 (tại Myanma) "xử tệ" đối với vận động viên Việt Nam. Sẽ là chuyện bình thường nếu những lời chỉ trích đó được nêu lên với chứng cứ rõ ràng, ở  mức độ vừa phải, tốt nhất là trong một chương trình riêng. Đằng bày nó diễn ra đối với hầu hết những trường hợp mà trong đó vận động viên Việt Nam bị thua. Cách bình luận như vậy không khỏi khiến nhiều người liên hệ đến một tính cách đặc trưng của người Việt: Cái gì không tốt, không lợi cho mình thì  "đổ tại" người khác, tại khách quan...

Đây không phải lần đầu và cũng không phải chỉ trong thi đấu thể thao SEAGAMES. "Đổ tại" còn diễn ra phổ biến trong lĩnh vực kinh tế-xã hội và an ninh quốc phòng. Không biết từ bao giờ, hể nói đến chiến tranh thì đổ tại kẻ thù, tại đất nước ta giàu đẹp, nằm ở vị trí chiến lược nên nhiều kẻ nhòm ngó, tranh nhau .... Nói đến nghèo nàn lạc hậu, chậm phát triển thì đổ tại hậu quả chiến tranh, nếu không thì cũng tại thiên tai bảo lụt, hạn hán .... Cách lập luận này đã một thời trở thành công thức, thậm chí như một chân lý hiển nhiên đối với người Việt Nam vậy. Nó được vận dụng một cách nhiệt thành không chỉ trong hàng ngũ cán bộ tuyên huấn hoặc cán bộ làm công tác đối ngoại mà cả trong sinh viên học sinh và dân chúng. Có lẽ đến nay nó vẫn còn nguyên đó bất chấp những hậu quả nhãn triền và ngày càng có nhiều ý kiến phê phán, cảnh báo. Đó là nguyên nhân sâu xa của cung cách làm ăn chắp vá, chụp giựt, "bóc ngấn cắn dài", "ăn hôm nay lo ngày mai" chỉ cọi trọng những biện pháp mang tính ứng phó ngắn hạn, thiếu chủ động tiến công. Đó là mảnh đất mầu mỡ của chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi với tâm lý cục bộ, địa phương, thủ cựu.   Tiếc thay trên thực tế nó đã và đang có tác dụng như một loại thuốc an thần đối với dân tộc này trong nhiều thập kỷ nay. Người ngoài tất nhiên không mấy ai phản đối, đơn giản vì nó không không ảnh hưởng đến lợi ích của họ. Tuy nhiên, thứ thuốc nào cũng có những tác dụng phụ của nó dối với người dùng, đó chính là Việt Nam.

Nếu đúng như lời "đổ tại" của các BLV nói trên đây thì  giới trọng tài quốc tế thật xấu xa, nước chủ nhà cũng xấu, và các vận động viên Việt Nam thật thiệt thòi.... Bằng cách đưa tin và bình luận như vậy họ, đang thực sự khuyến khích thứ tình cảm ganh đua không lành mạnh trong công chúng đồng thời làm nhụt ý chí phấn đấu của các vân động viên. Ho đang vô tình  góp phần gieo rắc tâm lý tin rằng nước nào lầm chủ nhà SEAGAMES thì đều phải thiên vị cho đội nhà, và do đó tài năng là một chuyện, kết quả thi đấu là một chuyện khác!. Đối với sự nghiệp thể thao nói riêng và xây dựng đất nước nói chung, ho đang làm  cái việc "Gậy ông đập lưng ông" rồi đấy!./.